Blog
Digitalizacja w piątym wymiarze
W udoskonalaniu procesu digitalizacji wyjątkowo cenną cegiełkę dołożył brytyjski Uniwersytet w Southampton. Badacze z Centrum Badań nad Technologiami Optoelektroniki (ORC) opracowali skuteczny sposób na archiwizowanie pięciowymiarowych danych (tzw. 5D) stosując przy zapisie ultrakrótki, femtosekundowy laser. Oparty na nanostrukturowym szkle innowacyjny nośnik – wedle zapewnień naukowców – jest w stanie przechowywać aż 360 terabajtów danych. Urządzenie wyróżnia się wyjątkową tolerancją termiczną, która sięga aż 1000°C i niewyobrażalną żywotnością wynoszącą 13,8 mld lat w temperaturze pokojowej. Dla porównania dysk Blu-ray pozwala na zarchiwizowanie 23,5 GB danych, a jego średnią żywotność szacuje się na 7 lat.
Dzięki tej technologii magazynowanie i przekazywanie informacji z pokolenia na pokolenie oraz ochrona dziedzictwa kulturowego ludzkości może osiągnąć nowy wymiar. Na zaprezentowanym 3 lata temu prototypie dysku umieszczono 300kb plik tekstowy, gdyż badacze mają nadzieję, że nośnik 5D sprawdzi się przede wszystkim w roli cyfrowego „banku danych” w największych i najbogatszych w zbiory archiwach i muzeach. Wciąż trwa debata nad problematyką zapisywania archiwaliów w formacie .pdf – wytworu z 1993 roku komercyjnej firmy informatycznej Adobe Systems Inc. – oraz stosowania nośników o słabej żywotności. Dlatego każdy krok w stronę poprawy warunków przechowywania danych jest krokiem dobrym. Z informacji zamieszczonych na stronie ORC wynika, że projekt jest w fazie końcowej i spełnia pokładanie w nim nadzieje. Wystarczy wspomnieć, że UNESCO przyjęło cyfrowe kopie Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, wydanej w 1704 roku „Optyki” Isaaca Newtona, Wielkiej Karty Swobód (Magna Carta) z 1215 roku oraz Biblię Króla Jakuba właśnie na dysku 5D. Wygląda na to, że wyżej wymienione dokumenty przetrwają gatunek ludzki i być może nie tylko.
Impuls światła zapisywany jest w trzech, odległych od siebie o 5 mikrometrów (1/1 000 000 metra) warstwach nanostrukturowych punktów. Dzieje się to za sprawą ultraszybkiego lasera, który wysyła szybkie i silne impulsy światła. Zastosowana tu struktura typu nano wpływa na polaryzację i jego sposób przemieszczania się, tak by zapisane dane mogły zostać odczytane przy użyciu urządzenia łączącego funkcjonalność polaryzatora i mikroskopu. Według zapewnień szefa zespołu badawczego prof. Jingyu Zhanga w wersji finalnej produktu warstw mają być setki, a sam dysk wyglądem przypominać będzie klasyczną płytkę DVD, ale wykonaną ze szkła. W amerykańskiej prasie zauważono, że produkt przypomina „Kryształ pamięci” z serii komiksów o Supermanie, dlatego ochrzczono go nazwą „Superman memory crystal” na znak dumy z dogonienia wyobraźni pisarzy sci-fi przez rzeczywistość.
Obecnie, naukowcy z Optoelectronics Research Centre (ORC) pracują nad doskonaleniem procesu produkcji oraz komercjalizacją swojego wynalazku. Wygląda na to, że dyski SSD nie zdążą na dłużej zagościć w naszych komputerach, tak jak np. HDD, ale czy w najbliższym czasie uda się rozpocząć masową produkcję urządzenia o tak przełomowych właściwościach? Casus z technologią mDISC nie pozwala nam być pewnymi.
Żródła: http://www.southampton.ac.uk/news/2016/02/5d-data-storage-update.page http://www.kurzweilai.net/5d-nanostructured-quartz-glass-optical-memory-could-provide-unlimited-data-storage-for-a-million-years http://www.theverge.com/2016/2/16/11018018/5d-data-storage-glass